มรรควิธี: พระพุทธศาสนานิกายเซน

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอเรื่องราวของนิกายเซน พัฒนามาจากนิกายมหายาน มีต้นกำเนิดในอินเดียและขยายตัวในจีน โดยพระโพธิธรรมเป็นผู้เผยแพร่ในจีน เมื่อเซนเข้าสู่ญี่ปุ่นก็แยกออกเป็นสองนิกายหลัก คือ รินไซเซนและโซโตะเซน ในด้านมรรควิธีของรินไซเซนมี 4 ประการ ได้แก่ 1) ซาเซน การนั่งสมาธิ 2) ซันเซน การสนทนาแบบเซน 3) มอนโด การถามตอบทางปรัชญา และ 4) วิธีการอื่นๆ เช่น การถามกลับ การให้ศิษย์ตระหนักรู้ด้วยตนเอง หรือการดุด่าเฆี่ยนตี ส่วนโซโตะเซนเน้นที่หลัก 2 ประการ คือ ซาเซน และซันเซน โดยใช้การฝึกฝนที่เงียบสงบ หลักศรัทธาของรินไซเซนมีลักษณะก้าวหน้ามากขึ้น ส่วนโซโตะเซนมีลักษณะอนุรักษ์นิยมและมุ่งการฝึกที่ละเอียดอ่อนและต่อเนื่อง ทั้งสองนิกายมีคุณสมบัติพื้นฐานที่เหมือนกัน คือ ความอดทน อุตสาหะ และเจตจำนงที่แน่วแน่ในการปฏิบัติ สำหรับการบรรลุธรรมในเซนเรียกว่า การบรรลุซาโตริ มี 5 ขั้นตอนในการพัฒนา คุณลักษณะของจิตผู้บรรลุซาโตริจะมีลักษณะเฉพาะตัวและไม่สามารถที่คนอื่นจะล่วงรู้ได้ มีการบรรลุธรรมในลักษณะฉับพลันและตรงไปตรงมา