วิเคราะห์พิธีกรรมการบูชาแม่โพสพ: ความเชื่อและการดำรงอยู่ในสังคมเกษตรกรรมสมัยใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์พิธีกรรมการบูชาแม่โพสพในสังคมไทย โดยเฉพาะการดำรงอยู่ของความเชื่อและพิธีกรรมในบริบทของสังคมเกษตรกรรมสมัยใหม่ การศึกษาใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกเกษตรกรและผู้ประกอบพิธีกรรมในภาคกลางและภาคเหนือของประเทศไทย ร่วมกับการวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่า แม้สังคมไทยจะเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ยุคเกษตรกรรมสมัยใหม่ที่เน้นเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ แต่ความเชื่อและพิธีกรรมเกี่ยวกับแม่โพสพยังคงดำรงอยู่อย่างมีพลวัต โดยมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบให้สอดคล้องกับบริบทสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป การปรับตัวที่สำคัญ ได้แก่ การผสมผสานความเชื่อดั้งเดิมเข้ากับความรู้ทางวิทยาศาสตร์การเกษตร การลดทอนขั้นตอนพิธีกรรมให้กระชับขึ้น และการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลในการเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพิธีกรรม พิธีกรรมดังกล่าวยังคงทำหน้าที่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจและสร้างความมั่นคงทางจิตวิญญาณให้แก่เกษตรกร อีกทั้งยังเป็นกลไกสำคัญในการสืบทอดภูมิปัญญาและวัฒนธรรมการเกษตรของไทย ตลอดจนการสร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชนเกษตรกรรมในยุคสมัยใหม่