การใช้ภาษาในการเรียกขวัญของหมอพื้นบ้านไทย: การศึกษาเชิงชาติพันธุ์วรรณา
คำสำคัญ:
การเรียกขวัญ, หมอพื้นบ้าน, ชาติพันธุ์วรรณา, ภาษาพิธีกรรม, การแพทย์พื้นบ้านบทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ภาษาในพิธีเรียกขวัญของหมอพื้นบ้านไทย โดยใช้วิธีวิทยาการวิจัยเชิงชาติพันธุ์วรรณา เก็บข้อมูลจากการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและสัมภาษณ์เชิงลึกหมอพื้นบ้าน 15 คนในภาคกลางและภาคเหนือของประเทศไทย ผลการวิจัยพบว่าภาษาที่ใช้ในพิธีเรียกขวัญมีลักษณะเฉพาะทั้งด้านการใช้คำ วากยสัมพันธ์ และอรรถศาสตร์ โดยพบการใช้คำโบราณ คำซ้อน และคำสัมผัสคล้องจอง มีการเรียงลำดับคำแบบเฉพาะและการใช้ความหมายเชิงสัญลักษณ์ที่สะท้อนความเชื่อดั้งเดิมเกี่ยวกับขวัญและจิตวิญญาณ นอกจากนี้ยังพบว่าบทบาทของภาษาในพิธีกรรมมีความสำคัญต่อการรักษาและการสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ป่วย การศึกษานี้สะท้อนให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างภาษา ความเชื่อ และการรักษาแบบพื้นบ้านของไทย
References
ฉลองรัฐ ทองกันทา, ชลชิด คำพันธ์, นิพนธ์ แก้วต่าย, ชวกร ขวัญทองห้าว, & นิศารัตน์ ก้อนต๊ะเสน. (2024). การศึกษาองค์ความรู้ ตำรับยาส้มของพระอาจารย์ ฝั้น อาจาโร. วารสาร หมอยาไทยวิจัย, 10(2), 127-146.
พิเชฐ สายพันธ์. (2018). การศึกษาคนไทใน รัฐอัสสัมอินเดีย: จาก แนวคิด “รากเหง้า ดั้งเดิม” สู่ “ชาตินิยมเชิงเชื้อชาติ” และ “การณ์กำหนดทางชาติพันธุ์. Journal of Anthropology, Sirindhorn Anthropology Centre (JASAC), 1(1), 83-117.
เลิศ วิริยจิตต์, & บุญศรี. (2015). คลังภูมิปัญญา หมอพื้นบ้านกับ สมุนไพร ชุมชนภาค อีสาน.
วาสนา แก้วหล้า. (2014). แหล่งเรียนรู้เพื่อชุมชน: กรณีศึกษาการแพทย์ พนมดงรัก จากอ โรคยาศาลา ในไทย และกัมพูชา. วารสารวิจัยและนวัตกรรมท้องถิ่น, 9(2), 69-77.
สามารถ ใจเตี้ย. (2018). การสื่อสารพิธีกรรม ล้านนาเพื่อการ สร้างเสริมสุขภาพ: (Lanna ritual on Communication for Health Promotion). วารสารวิชาการ นวัตกรรม สื่อสารสังคม, 6(2), 142-151.
