โครงการรัตนโมเดล : การพัฒนาชุมชนด้วยวิถีพุทธ

บทคัดย่อ

บทความนี้ศึกษาการพัฒนาชุมชนด้วยวิถีพุทธโดยเฉพาะผ่านการประยุกต์ใช้ รัตนโมเดล อันเป็นแนวทางที่ใช้ “ไตรสรณคมน์” หรือ “รัตนะทั้งสาม” ได้แก่ พุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ และสังฆรัตนะ มาเป็นกลไกในการขับเคลื่อนชุมชนให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีและมั่นคงในคุณธรรม โดยมี วัดเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ และ พระสงฆ์ เป็นผู้นำทางจิตวิญญาณและวัฒนธรรมในการเชื่อมระหว่างบ้าน วัด โรงเรียน และชุมชน (บวร). พุทธรัตนะทำหน้าที่เป็นต้นแบบแห่งความดี ธรรมรัตนะเป็นหลักในการส่งเสริมศีลธรรมและเศรษฐกิจพอเพียง ส่วนสังฆรัตนะคือพลังการรวมกลุ่มและการประสานความร่วมมือในสังคม. กิจกรรมต่าง ๆ เช่น การฝึกสมาธิ การอบรมคุณธรรม การอนุรักษ์วัฒนธรรม และการใช้เทคโนโลยีเผยแผ่ธรรมะออนไลน์ เป็นการแปลงหลักธรรมให้เข้ากับบริบทยุคดิจิทัล ทำให้เยาวชนสามารถเข้าถึงธรรมะและมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน. ผลการศึกษาพบว่า รัตนโมเดล ช่วยลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความสมานฉันท์ และเสริมสร้างจิตสำนึกทางศีลธรรมในระดับบุคคล ครอบครัว และสังคม ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างวิถีพุทธทั่วไปกับรัตนโมเดล คือ รัตนโมเดลเป็นแนวปฏิบัติเชิงโครงสร้างที่ใช้ “พุทธ ธรรม สังฆะ” อย่างเป็นระบบในการแก้ปัญหาและพัฒนาชุมชน ไม่ใช่เพียงการใช้หลักธรรมโดยทั่วไป แต่เป็นการออกแบบเชิงกลยุทธ์เพื่อการเปลี่ยนแปลง