รูปแบบกระบวนการเรียนรู้สำหรับผู้สูงอายุตามแนวคิดพุทธบูรณาการ

ผู้แต่ง

  • พระมหาทวีบูรณ์ ปญฺญาทีโป (ปัญญานี) วัดดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี
  • พระมหาวชิรวิชญ์ วชิรเมธี (คามพินิจ) วัดนิมมานรดี พระอารามหลวง กรุงเทพมหานคร
  • พระมหาวีรภัทร วีรภทฺโท (เที่ยงแท้) วัดศรีพรเพ็ญมาตยาราม จังหวัดตาก
  • พระจิรภัทร อธิปญฺโญ (ชูเล็ก) วัดไร่ขิง พระอารามหลวง จังหวัดนครปฐม
  • กิตติ เบญญาบวรกิตติ์ กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

คำสำคัญ:

รูปแบบการเรียนรู้, สำหรับผู้สูงอายุ, พุทธบูรณาการ

บทคัดย่อ

การเรียนรู้สำหรับผู้สูงอายุตามแนวคิดพุทธบูรณาการเป็นกระบวนการพัฒนารูปแบบการเรียนรู้ที่ผสานหลักธรรมในพระพุทธศาสนากับการเรียนรู้ตลอดชีวิต เพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุในทุกมิติ ได้แก่ มิติทางร่างกาย จิตใจ ปัญญา และสังคม โดยใช้กระบวนการฝึกสมาธิ การเจริญสติ และกิจกรรมที่เหมาะสมเพื่อพัฒนาสุขภาพกาย การเสริมสร้างจิตใจที่สงบผ่านการวิปัสสนาและเมตตาภาวนา รวมถึงการสร้างปัญญาโดยการศึกษาอริยสัจ 4 ไตรลักษณ์ และอิทธิบาท 4 เพื่อให้เข้าใจธรรมชาติของชีวิต การเรียนรู้ยังสนับสนุนการมีส่วนร่วมในสังคมผ่านการถ่ายทอดภูมิปัญญาและการทำงานอาสาสมัคร โดยกระบวนการเรียนรู้ถูกออกแบบให้เกิดขึ้นผ่านกิจกรรมกลุ่ม การปฏิบัติจริง และการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในชุมชน ทำให้ผู้สูงอายุสามารถยอมรับและปรับตัวต่อความเปลี่ยนแปลงในชีวิต มีสุขภาพกายและจิตที่ดี และดำรงชีวิตอย่างสงบสุข แนวคิดพุทธบูรณาการจึงสามารถส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ สร้างความเข้มแข็งให้กับครอบครัว ชุมชน และสังคมในภาพรวม เป็นแนวทางที่ตอบสนองความต้องการของสังคมสูงวัยในยุคปัจจุบัน

References

กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2546). พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546. สืบค้นจาก https://www.dop.go.th/th/laws/2/10/785

ขวัญนภา สุขคร (2554). ความหมายของการวิจัย. ลำปาง: มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต ศูนย์ลำปาง.

ตระกูล พุ่มงาม และ สุวัฒสันต์ รักขันโทตะ (2564). สุขภาวะแนวพุทธของผู้สูงวัย. วารสาร มจร มนุษยศาสตร์ปริทรรศน์. ปีที่ 7 ฉบับที่ 1 (มกราคม – มิถุนายน).

ดวงเดือน รัตนะมงคลกุล และคณะ (2558). ภาพสุขภาวะของผู้สูงอายุผ่านมุมมองพฤฒพลังในชุมชนจังหวัดนครนายก. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ. ปีที่ 22 ฉบับที่ 2 (สิงหาคม).

นริสรา พึ่งโพธิ์สภา และ ฐาศุกร์ จันประเสริฐ (2555). การสังเคราะห์งานวิจัยที่ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางจิตและสังคมที่เกี่ยวข้องกับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในประเทศไทย. นครนายก: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

บุญชม ศรีสะอาด (2547). วิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาสาสน์.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต) (2556). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2548). พุทธธรรม. กรุงเทพฯ: มูลนิธิธรรมสภา.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (2566). สรุปผลที่สำคัญสถิติการทำงานของผู้สูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2566. กรุงเทพมหานคร: กองสถิติแรงงาน.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ (2568). การสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย พ.ศ. 2567 ระดับจังหวัด, [ออนไลน์], แหล่งที่มา: https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey_detail/2025/20250103144326_51634.pdf [9 มกราคม 2568].

United Nations Development Program (UNDP) (2005). Human Development Report 2005. New York: United Nations Development Program.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

How to Cite

ปญฺญาทีโป (ปัญญานี) พ., วชิรเมธี (คามพินิจ) พ. ., วีรภทฺโท (เที่ยงแท้) พ. ., อธิปญฺโญ (ชูเล็ก) พ. ., & เบญญาบวรกิตติ์ ก. . (2025). รูปแบบกระบวนการเรียนรู้สำหรับผู้สูงอายุตามแนวคิดพุทธบูรณาการ. วารสาร นวพุทธศาสตร์, 4(1), 29–40. สืบค้น จาก https://so11.tci-thaijo.org/index.php/jMBS/article/view/1656