วิเคราะห์ความสัมพันธ์ชาดกมาลากับชาดกในพระบาลี และอรรถกถา: กรณีศึกษากุมภชาดก

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง ชาดกมาลา ซึ่งเป็นวรรณกรรมภาษาสันสกฤต กับ ชาดกในพระไตรปิฎกและอรรถกถา ในภาษาบาลี โดยมุ่งวิเคราะห์กรณีศึกษา กุมภชาดก ซึ่งเป็นเรื่องที่ปรากฏในคัมภีร์ทั้งสองฝ่าย การวิจัยเน้นการวิเคราะห์คุณค่าทางสังคมของชาดก ตลอดจนแนวทางการประยุกต์องค์ความรู้เพื่อพัฒนาวิชาการด้านพระพุทธศาสนาและสังคม โดยใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) ควบคู่กับการเปรียบเทียบด้านวรรณศิลป์ คติธรรม และโครงสร้างภาษาศาสตร์

              ผลการศึกษาพบว่า กุมภชาดก ในบาลีและสันสกฤตต่างยืนยันหลักคำสอนว่าด้วยโทษของการดื่มสุรา ซึ่งเป็นอบายมุขสำคัญที่บั่นทอนศักยภาพมนุษย์ เนื้อหาของชาดกบาลีมีลักษณะกระชับ ตรงประเด็น ส่วนชาดกมาลาใช้ฉันทลักษณ์และอาลังการเพื่อเสริมพลังการโน้มน้าวใจทางวรรณกรรม ชี้ให้เห็นว่าชาดกทั้งสองสายสามารถเกื้อหนุนกันในเชิงวิชาการ ทั้งในการตีความหลักธรรม และการสอนศีลธรรมแก่สังคมร่วมสมัยข้อเสนอแนะสำคัญคือควรส่งเสริมการศึกษาชาดกมาลาในสถาบันการศึกษาด้านพระพุทธศาสนา และจัดทำฐานข้อมูลเปรียบเทียบชาดกบาลีกับชาดกมาลาอย่างเป็นระบบ เพื่อรองรับงานวิจัยเชิงเปรียบเทียบในอนาคต