การคิดเชิงออกแบบ : แนวคิด กระบวนการ และการประยุกต์ใช้ในบริบทการศึกษา
คำสำคัญ:
การคิดเชิงออกแบบ, การศึกษา, นวัตกรรมบทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งวิเคราะห์และสังเคราะห์แนวคิดการคิดเชิงออกแบบในฐานะกระบวนการและกรอบความคิดที่มีศักยภาพในการยกระดับคุณภาพการจัดการศึกษา โดยนำเสนอทั้งแนวคิด กระบวนการ และการประยุกต์ใช้ในบริบทสถานศึกษา การคิดเชิงออกแบบเน้นการแก้ปัญหาด้วยวิธีคิดเชิงนวัตกรรมที่ยึดมนุษย์เป็นศูนย์กลาง ผ่านการเข้าใจความต้องการและบริบทของผู้เรียนอย่างลึกซึ้ง ประกอบด้วยกระบวนการ 5 ขั้นตอน ได้แก่ การเข้าใจผู้เรียน การนิยามปัญหา การระดมความคิด การสร้างต้นแบบ และการทดสอบ ซึ่งเป็นวงจรที่ยืดหยุ่นและเปิดโอกาสให้ปรับเปลี่ยนตามข้อเสนอแนะและผลลัพธ์ที่ได้รับจริง
จากการทบทวนวรรณกรรมพบว่า การประยุกต์ใช้การคิดเชิงออกแบบในบริบทการศึกษามีส่วนช่วยส่งเสริมการเรียนรู้เชิงรุก พัฒนาทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 และสร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ที่เปิดรับนวัตกรรม ทั้งในระดับห้องเรียนและการบริหารสถานศึกษา อย่างไรก็ตาม ยังมีข้อจำกัดด้านเวลา ทรัพยากร และความพร้อมของบุคลากรทางการศึกษา บทความจึงสังเคราะห์แนวทางสำคัญสำหรับการขับเคลื่อนการคิดเชิงออกแบบในระบบการศึกษาไทย โดยเน้นการลงทุนพัฒนาศักยภาพครู การสร้างพื้นที่นวัตกรรมในสถานศึกษา และการปรับรูปแบบการเรียนรู้ให้ตอบโจทย์บริบทจริงของผู้เรียน อันจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการศึกษาที่มีความหมายและยั่งยืน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
จารุวัจน์ สองเมือง และ อภิรักษ์ โต๊ะตาหยง. (2564). แนวทางประยุกต์การคิดเชิงออกแบบเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงในสถานศึกษา.วารสารสารสนเทศและการเรียนรู้, 32(1), 52–57.
ผดุง ละเอียดศิลป์, จิรศักดิ์ สุรังคพิพรรธน์, และละมุล รอดขวัญ. (2567). การบริหารสถานศึกษาด้วยการคิดเชิงออกแบบ. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 7(4), 1044–1061.
พัชรา เอี่ยมเจริญ. (2567). การคิดเชิงออกแบบเพื่อสร้างนวัตกรรมทางการศึกษาสำหรับครูในยุคดิจิทัล. วารสารครุศาสตร์อุตสาหกรรม, 23(2), C1–C12.
มะยุรีย์ พิทยาเสนีย์ และพิชญาภา ยวงสร้อย. (2564). การคิดเชิงออกแบบ : ครูนวัตกรวิถีใหม่. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง, 10(2), 190-199.
Alvarado, L. F. (2025). Design thinking as an active teaching methodology in higher education: A systematic review. Frontiers in Education, 10, 1462938.
Ananda, L. R., Rahmawati, Y., & Khairi, F. (2023). Critical Thinking Skills of Chemistry Students by Integrating Design Thinking with STEAM-PjBL. Journal of Technology and Science Education, 13(1), 352-367.
Brown, T. (2009). Change by design: How design thinking transforms organizations and inspires innovation. New York: HarperCollins.
Buchanan, R. (1992). Wicked Problems in Design Thinking. Design Issues, 8(2), 5–21.
Cain, W., & Henriksen, D. (2022). Creativity and design thinking: Crucial mindsets in instructional design education. In The Instructional Design Trainer’s Guide (pp. 38-47). New York, NY: Routledge.
Camacho, M. (2016). David Kelley: From design to design thinking at Stanford and IDEO. She Ji: The Journal of Design, Economics, and Innovation, 2(1), 88-101.
d.school. (2010). Bootcamp Bootleg. California: Stanford University Institute of Design.
Fitriyah, I. J., & Saputro, S. (2025). Research Trends in Design Thinking Education: A Systematic Literature Review from 2014 to 2024. European Journal of Educational Research, 14(2), 381-391.
Guaman-Quintanilla, S., Everaert, P., Chiluiza, K., & Valcke, M. (2023). Impact of design thinking in higher education: a multi-actor perspective on problem solving and creativity. International Journal of Technology and Design Education, 33(1), 217-240.
Henriksen, D., Richardson, C., & Mehta, R. (2017). Design thinking: A creative approach to educational problems of practice. Thinking Skills and Creativity, 26, 140–153.
Jones, J. C. (1970). Design Methods: Seeds of Human Futures. New Jersey: Wiley.
Li, T., & Zhan, Z. (2022). A systematic review on design thinking integrated learning in K-12 education. Applied Sciences, 12(16), 8077.
Micheli, P., Wilner, S. J., Bhatti, S. H., Mura, M., & Beverland, M. B. (2019). Doing design thinking: Conceptual review, synthesis, and research agenda. Journal of Product Innovation Management, 36(2), 124–148.
Oliveira, M., Zancul, E., & Salerno, M. S. (2024). Capability building for digital transformation through design thinking. Technological Forecasting and Social Change, 198, 122947.
Panke, S. (2019). Design thinking in education: Perspectives, opportunities and challenges. Open Education Studies, 1(1), 281-306.
Rao, H., Puranam, P., & Singh, J. (2022). Does design thinking training increase creativity? Results from a field experiment with middle-school students. Innovation, 24(2), 315-332.
Razali, N. H., Ali, N. N. N., Safiyuddin, S. K., & Khalid, F. (2022). Design thinking approaches in education and their challenges: A systematic literature review. Creative Education, 13(7), 2289–2299.
Rowe, P. G. (1987). Design Thinking. Cambridge, MA: MIT Press.
Simon, H. A. (1969). The sciences of the artificial (3rd ed.). Cambridge, MA: MIT Press.
Swarup, R. R. (2023). Designing Education 4.0: Harnessing the power of Design Thinking. Eurasian Journal of Research and Innovation, 1(1), 27-38.
Tan, J., Kinshuk, & Wu, L. (2024). The effectiveness of design thinking on K-12 school students’ creativity in a maker curriculum. Educational technology research and development, 72(2), 1091-1110.
Vendraminelli, L., Macchion, L., Nosella, A., & Vinelli, A. (2023). Design thinking: Strategy for digital transformation. Journal of Business Strategy, 44(4), 200–210.
Verganti, R., Dell’Era, C., & Swan, K. S. (2021). Design thinking: Critical analysis and future evolution. Journal of Product Innovation Management, 38(6), 603–622.
Yu, Q., Yu, K., & Lin, R. (2024). A meta-analysis of the effects of design thinking on student learning. Humanities and Social Sciences Communications, 11(1), 742.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนวัตกรรมการบริหารและการจัดการศึกษา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
