การศึกษาพิธีกรรมการบวชป่าในภาคเหนือ: นวัตกรรมทางความเชื่อเพื่อการอนุรักษ์
คำสำคัญ:
พิธีบวชป่า, การอนุรักษ์ป่าไม้, ความเชื่อท้องถิ่น, ภาคเหนือ, นวัตกรรมทางความเชื่อบทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มุ่งศึกษาพิธีกรรมการบวชป่าของชุมชนในภาคเหนือของประเทศไทย โดยมองว่าเป็นนวัตกรรมทางความเชื่อที่ผสมผสานระหว่างพุทธศาสนา ความเชื่อดั้งเดิม และแนวคิดสมัยใหม่เรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติ การศึกษาเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์ผู้นำชุมชนและผู้เข้าร่วมพิธีกรรม รวมทั้งการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม พบว่าพิธีบวชป่านี้ช่วยสร้างจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์และช่วยฟื้นฟูป่าในระดับชุมชน แต่ก็ยังมีข้อท้าทายในการขยายผลสู่วงกว้าง งานวิจัยชิ้นนี้ชี้ให้เห็นบทบาทของความเชื่อท้องถิ่นในการจัดการทรัพยากรป่าไม้ และแนวทางในการผสานความเชื่อเข้ากับหลักวิชาการสมัยใหม่เพื่อความยั่งยืน
References
กาญจนา แก้วเทพ. (2546). บทบาทของสื่อมวลชนกับพิธีกรรมบวชป่า. ใน บุญยงค์ เกศเทศ และคณะ (บรรณาธิการ), พลวัตสังคมไทย (น. 135-159). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ไชยณรงค์ เศรษฐเชื้อ. (2550). การเมืองเรื่องป่ากับบทบาทของรัฐ ทุน และชุมชน. เชียงใหม่: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2538). เสวนาวัฒนธรรม: วัด ป่า และชุมชน. มติชน.
ประเวศ วะสี. (2552). นวัตกรรมชุมชนในการจัดการป่า. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
ยศ สันตสมบัติ. (2544). มนุษย์กับวัฒนธรรม. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สมหมาย เปรมจิตต์. (2539). พุทธศาสนากับสิ่งแวดล้อม. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล.
สายันต์ ไพรชาญจิตร์. (2551). แนวทางการฟื้นฟูภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
สุจิตรา แสนหาญ. (2555). บทบาทของพุทธศาสนาในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, 1(1), 89-102.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2543). พิธีกรรม ประเพณี และการจัดการทรัพยากร. เชียงใหม่: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.