ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานกับการพัฒนาจิต

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหลักธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานในสติปัฏฐาน และ     ศึกษาวิเคราะห์ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานกับการพัฒนาจิต หลักธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานในสติปัฏฐาน คือ การศึกษาข้อปฏิบัติ สำหรับฝึกอบรมพัฒนาปัญญาขั้นสูง เพื่อให้เกิดความรู้มองเห็นสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง อันจะทำให้จิตหลุดพ้นจากกิเลสและความทุกข์ทั้งมวล ซึ่งพระพุทธองค์ทรงรับรองว่าทางนี้เป็นทางสายเดียว เพื่อความบริสุทธิ์ของเหล่าสัตว์ เพื่อก้าวล่วงโสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส เพื่อบรรลุธรรม และทำให้แจ้งพระนิพพาน วิเคราะห์ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานกับการพัฒนาจิต คือ การพิจารณาสภาวธรรมในธรรมที่เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยว่า สภาวธรรมแต่ละอย่างมีอยู่ในจิตตนหรือไม่ รู้ชัดในจิตว่าเป็นเพียงสภาวธรรมที่เกิดขึ้น มีสติกำหนดรู้อยู่เสมอต่อเนื่องจนเห็นความไม่เที่ยงของการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไปตามลำดับ จนจิตเกิดปัญญารู้แจ้งแทงตลอดอริยสัจ สรุปว่า ผู้ศึกษาพึงตั้งสติพิจารณานิวรณ์ 5 ขันธ์ 5 อายตนะ 12 โพชฌงค์ 7 อริยสัจ 4 ว่าคืออะไร เป็นอย่างไร มีในตนหรือไม่ เกิดขึ้น เจริญบริบูรณ์ และดับไปอย่างไร ตามที่เป็นจริงของมันอย่างนั้น