วิเวกในคัมภีร์ทางพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอ วิเวกความสงัดความสงบในคัมภีร์ทางพุทธศาสนา
เถรวาท ศึกษาพบว่า วิเวก มีอยู่ 3 ประการ คือ 1) กายวิเวก ความสงบกาย การไม่คลุกคลีด้วยสิ่งแวดล้อมอันไม่สงบ ปลีกตนออกอยู่ในที่อันสงบสงัด อีกอย่างหนึ่งหมายถึงศีล เพราะว่าศีล นั้นเป็นเหตุให้ได้ความสงัดเวรสงัดภัยทางกายและทางวาจา 2) จิตตวิเวก ความสงัดจิตด้วยอำนาจแห่งจิตตภาวนา กิริยาที่สงบระงับจากนิวรณ์ทั้งหลายด้วยวิธีปฏิบัติทำจิตให้เป็นสมาธิ 3) อุปธิวิเวก คือธรรมเป็นที่ระงับสังขารทั้งปวง เป็นที่สิ้นตัณหาและคลายกำหนัด เป็นที่ดับกิเลสเย็นสนิท วิเวกทั้ง 3 ประการนี้ สามารถนำมาเป็นต้นแบบประยุกต์ความสงบขั้นพื้นฐานของสังคมในยุคปัจจุบันได้ ความสงบมีอยู่ในสังคมใดสังคมนั้นย่อมมีความสงบสุข ในสังคมชาวพุทธมีศีลเป็นพื้นฐานของความสงบ เพราะศีลเป็นกรอบป้องกันพฤติกรรมทางกายและวาจาของผู้ที่อยู่อาศัยในสังคมให้สงบระงับได้ในเบื้องต้น เมื่อมีพฤติกรรมทางกายและวาจาที่ดีแล้ว ก็จะมีจิตใจที่ดีมีเมตตาช่วยเหลือเกื้อกูลกัน เมตตาเป็นเครื่องค้ำจุนสังคมมนุษย์ให้อยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขได้