วิเคราะห์หลักธรรมส่งเสริมชุมชนคุณธรรมต้นแบบ

ผู้แต่ง

  • พระครูปลัดเฉลิม โชติกโร (บุญเยี่ยม)

คำสำคัญ:

Model Moral Community, Dhamma Principles, Sustainability

บทคัดย่อ

การศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมส่งเสริมชุมชนคุณธรรมต้นแบบนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาชุมชนต้นแบบวิถีพุทธในสังคมไทย 2) เพื่อวิเคราะห์หลักธรรมส่งเสริมชุมชนคุณธรรมต้นแบบโดยศึกษาจากพระไตรปิฎก อรรถกถา รวมถึงเอกสารทางพุทธศาสนาและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

ผลการศึกษาพบว่า

การพัฒนาชุมชนคุณธรรมต้นแบบนั้น ประกอบไปด้วยแนวคิด ทฤษฎี หลักการ วิธีการต่าง ๆ ในการพัฒนา เพื่อที่จะให้ชุมชนได้รับการพัฒนาอย่างแท้จริง นักพัฒนาสังคมได้ออกแบบและวีธีการลงพื้นที่ในการแก้ปัญหาด้วยวิธีต่าง ๆ โดยเฉพาะแนวคิดการมีส่วนร่วมในทุก ๆ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง จากนโยบายรัฐในการพัฒนาชุมชนให้มีความยั่งยืน จากที่เน้นการพัฒนาทางกายภาพ ปัจจุบันได้หันมาสนใจเรื่องจิตภาพด้วย ก็คือการพัฒนาภายใน จึงได้ออกนโยบายชุมชนคุณธรรมต้นแบบ เพื่อให้ชุมชนมีกินมีใช้อย่างยั่งยืนและอยู่ด้วยความสงบสันติ

หลักธรรมที่ส่งเสริมในการชุมชนคุณธรรมต้นแบบ 5 ประการคือ 1) หลักศีล 5 เป็นหลักแห่งการประพฤติเพื่อการอยู่ด้วยกันอย่างสันติภาพ 2) สังควัตถุ 4 เป็นหลักแห่งความเอื้อเฟือเผื่อแผ่ สงเคราะห์ซึ่งกันและกัน 3) หลักพรหมวิหาร 4 เป็นหลักแห่งการเห็นอกเห็นใจกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลและส่งเสริมสนับสนุนกันและกัน 4) หลักสัปปุริสธรรม 7 เป็นหลักแห่งการประพฤติตนให้อยู่ในระเบียบวินัยที่วางไว้ รู้จักว่าสิ่งไหนควรสิ่งไหนไม่ควร มีความเคารพอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ เป็นหลักแห่งความเป็นผู้นำ 5) หลักอปริหานิยธรรม 7 เป็นหลักแห่งความสามัคคีกันในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชุมชน

เอกสารอ้างอิง

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2543). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

รังสิตสารสนเทศ. (2539). พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ในพิธีพระราชทานปริญญา บัตรแก่บัณฑิตของสถาบันอุดมศึกษา. ปีที่ 2 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน): 51.

ณรัชช์ ศรีทอง. (2558). กระบวนการสร้างชุมชนที่เข้มแข็งพึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน. กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์.

คณะกรรมการส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ. (ออนไลน์). ชุมชนคุณธรรม. แหล่งข้อมูล: https://www. nmpc.go.th/content-ebook/get-pdf?name=NdpJuDti5d5f70bfea3c7.pdf [1 กรกฎาคม 2565].

ชิต นิลพานิช และกุลธน ธนาพงศธร. (2532). “การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาชนบท”. เอกสารการสอนชุดวิชาความรู้ทั่วไปสาหรับการพัฒนาระดับตาบล หมู่บ้าน. พิมพ์ครั้งที่ 3. นนทบุรี: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

โกวิทย์ พวงงาม. (2545). การเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน. กรุงเทพมหานคร: ม.ป.ท..

ณัฏฐวุฒิ ทรัพย์อุปถัมภ์. (2558). ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน. จันทบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.

ดิเรก ฤกษ์หร่าย. (2547). การพัฒนาชุมชน. กรุงเทพมหานคร: กรุงสยามการพิมพ์.

พุทธทาสภิกขุ. (2539). ทาน ศีล ภาวนา. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพสุขภาพใจ.

สมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน). (2538). ความจริงที่ตองเขาใจ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหามกุฎราชวิทยาลัย.

พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสน ฉบับประมวลศัพท.. พิมพครั้งที่ 11. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูประโชติธรรมวงศ์ (เอกพงษ์ หิริธมฺโม). (2561). “รูปแบบพุทธพัฒนาชุมชนเข้มแข็งของศูนย์พัฒนาคุณธรรมจังหวัดกาพสินธุ์”. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระปลัดธนากร สนฺตมโน (เพราะถะ). (2561). “รูปแบบการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วมเชิงพุทธของเทศบาลเมืองวังสะพุง จังหวัดเลย”. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

กัญจนพรรษณ์ จุพรมณี. (2562). “การพัฒนาชุมชนเข้มแข็งเชิงพุทธบูรณาการของหมู่บ้านศาลาเม็ง ตำบลท่าผา อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา.บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

นิยานันท์ วุฒิพนมศักดิ์. (2565). “การพัฒนาชุมชนคุณธรรมต้นแบบบ้านใหม่พัฒนา อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน”. วารสาร มจร.หริภุญชัยปริทรรศน์. ปีที่ 6 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม – ธันวาคม): 96.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-12-30

รูปแบบการอ้างอิง

โชติกโร (บุญเยี่ยม) พ. . (2022). วิเคราะห์หลักธรรมส่งเสริมชุมชนคุณธรรมต้นแบบ. วารสารพุทธศาสน์สังคมร่วมสมัย, 1(2), 19–36. สืบค้น จาก https://so11.tci-thaijo.org/index.php/JCBS/article/view/1414