การบริหารงานภาครัฐตามหลักธรรมาภิบาลยุค 4.0

บทคัดย่อ

ปัจจุบันทุกหน่วยองค์กรของเอกชนและรัฐในเกือบทุกประเทศได้นำธรรมาภิบาล (Good Governance) มาใช้เป็นหลักการบริหารจัดการ แม้มีระบบธรรมาภิบาลได้รับการยอมรับว่ามีประสิทธิภาพ ทำให้การบริหารมีประสิทธิภาพดีเยี่ยมแต่ถึงกระนั้นก็ยังพบว่า ในด้านการปฏิบัติจริง ยังมีการทุจริต การบริหารด้วยหลักคุณธรรมที่ยังมีน้อยและไม่มีประสิทธิผล เป็นเพราะว่า หลักคุณธรรมเป็นเรื่องของคุณภาพจิตใจที่ดีงามและมองเห็นประโยชน์ของตนเอง ผู้อื่นและสังคมอย่างบริสุทธิ์ใจ ซึ่งการพัฒนาจิตให้มีคุณธรรม ดีงามต้องมีความรู้ เข้าใจและการตระหนักถึงคุณค่าของคุณธรรมอย่างลึกซึ้ง พระพุทธศาสนาเน้นการพัฒนาจิตใจ โดยมองว่าความดีว่าเป็นจิตที่เป็นฝ่ายกุศล จิตซึ่งจะเกิดขึ้นได้ก่อต่อเมื่อ 1) มนุษย์มีการฝึกฝนสติสัมปชัญญะ มีความรู้ตัวและสิ่งรอบข้างอย่างถูกต้อง 2) มีจิตใจเมตตา กรุณา เอื้ออาทรผู้อื่นและองค์กรเป็นนิตย์ คุณธรรมดังกล่าวต้องการการเรียนรู้ฝึกฝนจนแน่ใจได้ชัดด้วยตนเองและคนอื่นพิสูจน์ได้ สติสัมปชัญญะกั้นจิตจากมโนทุจริต ซึ่งโดยทั่วไปคนมักถูกปรุงแต่งด้วยอกุศลจิตคือโมหะจนทำให้เกิดความโลภและโทสะ เกิดความเห็นแก่ตัวจนกลายเป็นเหตุให้ทำทุจริตในรูปแบบต่าง ๆ การมีเมตตา กรุณา มุทิตาและอุเบกขาย่อมทำให้จิตใจมีวุฒิภาวะ มีภาวะผู้นำด้วยคุณธรรม ส่งผลดีต่อตนเองคือ 1) มีจิตสงบนิ่งด้วยกุศลเสมอ มีความสุขในตัวและทำให้ผู้อื่นมีความสุข 2) ทำงานด้วยความบริสุทธิ์ใจ ไม่เห็นแก่ตัว มีความเสียสละ ส่วนต่อผู้อื่นคือ 1) ทำให้เป็นที่รักเคารพ 2) การตัดสินใจมีความยุติธรรม มุ่งความดีงาม ความเจริญรุ่งเรือง 3) ทำให้เกิดความรักสามัคคีในองค์กร 4) แสดงออกต่อกันด้วยความรัก เคารพทั้งทางกาย วาจา และใจ ซึ่งจะเป็นผลทำให้ระบบการบริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาลเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ