หลักการอุปัฏฐากภิกษุไข้ในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงให้เห็นว่า พระพุทธองค์ทรงให้ความสำคัญกับภิกษุไข้เป็นอย่างมากโดยตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย ผู้ใดจะพยาบาลเรา ผู้นั้นก็จงพยาบาลภิกษุไข้เถิด ทรงเปรียบภิกษุไข้ว่า เป็นเหมือนกับพระองค์ จึงทรงสั่งให้พระสงฆ์อุปัฏฐาก พยาบาล และดูแลภิกษุไข้เป็นอย่างดี ถ้าไม่ดูแลภิกษุไข้พระพุทธองค์ก็ทรงปรับอาบัติทุกกฎด้วย พระพุทธองค์ทรงวางหลักการที่บุคคลจะดูแลรักษาภิกษุไข้ไว้ 7 ประการ คือ 1. หลัก อุปัชฌายวัตร คือ พระสัทธิวิหาริกพึงพยาบาลพระอุปัชฌาย์ที่เป็นไข้นั้นจนตลอดชีวิต หรือ จนกว่าเธอจะหาย 2. หลักสัทธิวิหาริกวัตร 3.หลักอาจริยวัตร 4.หลักอันเตวาสิกวัตร 5. หลักภิกษุผู้ร่วมอุปัชฌาย์เดียวกัน 6. หลักภิกษุผู้ร่วมอาจารย์ก็เป็นหลักเดียวกัน และ 7.หลักสงฆ์ คือ ภิกษุตั้งแต่ 4 รูป ขึ้นไปที่อยู่ในวัดนั้นพึงพยาบาลภิกษุไข้ จนกว่าเธอจะหายเช่นเดียวกัน ส่วนวิธีการอุปัฏฐากภิกษุไข้พระพุทธองค์ทรงวางคุณสมบัติไว้  5 ประการ คือ 1. สามารถประกอบยาได้ 2. รู้จักของแสลง และไม่แสลงโรค 3. มีจิตเมตตา 4. ไม่รังเกลียดอุจจาระเป็นต้น 5. สามารถชี้แจงให้คนไข้เข้าใจได้ทุกเวลา บุคคลที่จะอุปัฏฐากภิกษุไข้ต้องประกอบด้วยคุณสมบัติ 5 นี้