ศึกษาวิเคราะห์นิพพานในพระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อการศึกษาเรื่องศึกษาวิเคราะห์นิพพานในพระพุทธศาสนาเถรวาท จากการศึกษา พบว่าพระนิพพานเป็นจุดหมายสูงสุดของหลัก ธรรมปฏิบัติทางพระพุทธศาสนา ซึ่งมีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี และภาษาสันสกฤต เมื่ออ้างอิงความหมายทางพระสูตร พระนิพพานมี ๒ กลุ่มหลักโดยภาพรวมคือ พระนิพพานที่ยังมีขันธ์ ๕ หลงเหลืออยู่ กับพระนิพพานที่ดับขันธ์ทั้งปวงแล้วคงเหลืออยู่แต่พระธรรมขันธ์ จากประเด็นข้อถกเถียง กันเกี่ยวกับนิพพานเป็นอัตตา หรืออนัตตานั้น พระพุทธเจ้า ไม่เคยทรงอธิบายว่า พระอรหันต์ ผู้บรรลุนิพพาน เมื่อดับขันธ์แล้ว จะอยู่ในสภาพเช่นใด การอธิบาย ทำได้ในลักษณะเพียงว่า นิพพาน คือ การดับทุกข์ สิ้นตัณหา เหมือนไฟที่ดับจนสิ้นเชื้อไม่สามารถที่จะลุกลามขึ้นมาได้อีก สำหรับพระอรหันต์ ที่ปรินิพพานแล้วนั้น พระพุทธองค์ ไม่ตรัสยืนยันถึงความมีอยู่ หรือ ความดับสูญ พระองค์ตรัสแต่เพียงว่า เมื่อพระองค์ ปรินิพพานแล้ว ทั้งเทวดาและมนุษย์จะไม่สามารถเห็นพระองค์ อีกต่อไป ซึ่งการถกเถียง เรื่องสภาวะของนิพพาน มีมานานนับเป็นพันปีจึงสามารถแบ่งกลุ่มอภิปรายภาพรวมไว้ ๒ กลุ่มเช่นเดียวกันกับประเภทของพระนิพพาน คือกลุ่มที่เชื่อว่านิพพาน มีสภาวะเป็น นิจจัง สุขขัง อัตตา กลุ่มนี้ เชื่อว่า โดยมีแนวคิดว่า สภาวะของนิพพานนั้น ต้องตรงข้ามกับกฎไตรลักษณ์ (อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา) ตามหลัก อนัตตลักขณสูตร และสุญญตา (ความว่าง) ธรรมธาตุของนิพพานนั้น