การพัฒนากิจกรรมกระบวนการกลุ่มวิถีพุทธเสริมสร้างทักษะชีวิตในศตวรรษที่ 21 สำหรับเยาวชนโรงเรียนวัดลาดปลาเค้า อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาหลักพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างทักษะชีวิตในศตวรรษที่ 21 สำหรับเยาวชนของโรงเรียนวัดลาดปลาเค้า อำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี 2) เพื่อออกแบบกระบวนการกลุ่มตามแนวทางวิถีพุทธที่ส่งเสริมทักษะชีวิตในศตวรรษที่ 21 และ 3) เพื่อจัดกิจกรรมกระบวนการกลุ่มตามแนวทางวิถีพุทธให้กับเยาวชนในโรงเรียนดังกล่าว เพื่อเสริมสร้างทักษะชีวิตอย่างรอบด้าน วิธีวิจัยที่ใช้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods) ประกอบด้วย การวิจัยเชิงเอกสารเพื่อวิเคราะห์หลักธรรมที่เกี่ยวข้อง การวิจัยเชิงคุณภาพโดยเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้ให้ข้อมูลจำนวน 10 ราย และการสนทนากลุ่มเฉพาะ (Focus Group) จำนวน 9 ราย ประกอบด้วยเยาวชน ครู และพระสงฆ์ในพื้นที่ รวมถึงการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยจัดกิจกรรมทดลองกับกลุ่มเยาวชนจำนวน 25 คน เพื่อวัดผลก่อนและหลังเข้าร่วมกิจกรรม

          ผลการศึกษาพบว่า หลักพระพุทธศาสนาสามารถใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาทักษะชีวิตของเยาวชนอย่างรอบด้านในมิติของอารมณ์ จิตใจ สังคม และพฤติกรรม โดยเฉพาะการใช้หลักธรรมสำคัญ อธิปัญญา อธิจิต สังคหวัตถุ 4 โพธิปักขิยธรรม 37 โยนิโสมนสิการ และอิทธิบาท 4 ที่สามารถสร้างฐานจริยธรรม พัฒนาการคิดวิเคราะห์ และทักษะชีวิตได้อย่างเป็นระบบ ในการออกแบบและจัดกิจกรรมกระบวนการกลุ่มตามแนวทางวิถีพุทธ พบว่า กิจกรรมทั้ง 4 รูปแบบ ได้แก่ บทบาทสมมุติ เวทีสะท้อนตน การวิเคราะห์โลกดิจิทัล และเกมธรรมะ สามารถกระตุ้นให้เยาวชนเกิดความกล้าแสดงออก มีความรับผิดชอบ รู้จักวางเป้าหมาย ควบคุมตนเอง เข้าใจตนเอง และสามารถนำหลักธรรมไปประยุกต์ใช้กับชีวิตจริงได้ สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพของการบูรณาการหลักธรรมเข้ากับกระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมที่ตอบสนองต่อเป้าหมายของการศึกษาในศตวรรษที่ 21